Wat maakt een wo-masterscriptie anders dan een hbo-bachelorscriptie?

Twee jaar geleden schreef ik mijn hbo-bachelorscriptie voor mijn studie Human Resource Management en inmiddels heb ik mijn scriptie voor mijn wo-master Sociologie zo goed als afgerond. Tijdens het schrijven van mijn masterscriptie merkte ik echter wel grote verschillen in vergelijking met de hbo-bachelorscriptie. Toen ik net aan mijn universitaire studie begon, dacht ik dat het schrijven van de masterscriptie wel zou lijken op mijn ervaring die ik vanuit het hbo had. Dit bleek echter andere koek te zijn. Wat maakt een wo-masterscriptie anders dan een hbo-bachelorscriptie? Wat zijn de grootste verschillen en zijn er ook overeenkomsten? 

Scripties voor sociale studies

Van te voren wil ik even melden dat ik enkel sociale (gamma) studies heb gevolgd, waardoor het uiteraard kan zijn dat mijn ervaring verschilt met die van mensen die een bèta of alfa studie hebben gevolgd. Uiteraard mag je in de comments ook jouw ervaringen delen als je van zo'n soort studie zowel een hbo-bachelor- als wo-masterscriptie hebt geschreven! Daar ben ik ook zeer benieuwd naar. Ik beschrijf dus echt de verschillen tussen mijn eigen studies, maar van andere mensen in soortgelijke studies heb ik ongeveer dezelfde verschillen en overeenkomsten vernomen! 

Overeenkomsten tussen de wo-master- en bachelorscriptie

Laat ik maar eerst even beginnen met de overeenkomsten, dat zijn er namelijk een stuk minder dan de verschillen. Op voorhand dacht ik dat de twee soorten scripties erg op elkaar zouden lijken, maar helaas was dat niet zo. Toch zijn er een aantal overeenkomsten die ik zowel tijdens mijn master- als bachelorscriptie heb ervaren.

Het gebruik van APA-stijl

Als je een onderzoek netjes wilt rapporteren en op een goede manier naar bronnen wilt verwijzen, wordt er meestal gebruik gemaakt van de APA-stijl. Zowel op het hbo als op de universiteit heb ik hiermee gewerkt en is dit niet nieuw voor mij. Voor beide scripties moest ik via APA refereren. Dit betekent dat je bronnen die je gebruikt in je inleiding, theoretisch kader en discussie op de APA-manier vermeldt. Ook tabellen, figuren en de literatuurlijst maak je op in APA-stijl. Gelukkig was dit niets nieuws voor mij en heb ik mijzelf dit niet hoeven aanleren, omdat ik op het hbo hier al vier jaar mee heb leren werken. Dit maakte het schrijven van mijn masterscriptie wel iets makkelijker, omdat je niet meer hoeft uit te zoeken hoe APA werkt. Als je op een andere manier hebt leren refereren, kan het best verwarrend zijn!

De tijd die je ervoor krijgt

Zowel voor mijn hbo- als masterscriptie kreeg ik zes maanden de tijd. Ik ben vanuit het hbo al gewend om mijn die tijdsspanne te werken en bij mijn masterscriptie kon ik daardoor inschatten hoe lang bepaalde onderdelen duren om op te zetten. Ik vind stiekem zelfs dat ik voor mijn masterscriptie meer tijd heb gehad, omdat ik niet zelf de data hoefde te verzamelen. Ik maakte namelijk gebruik van een secundaire dataset, terwijl ik voor mijn hbo-scriptie wel alle data zelf diende te verzamelen, wat mij drie weken kostte. Desondanks blijven beide scripties voor mij in de range van zes maanden. Volgens mij is dit ook het minimale wat je nodig hebt om een goed onderzoek neer te kunnen zetten!

De fasen die je doorloopt tijdens het schrijven van je scriptie 

Twee jaar geleden na het schrijven van mijn hbo-bachelorscriptie publiceerde ik een blog over fasen die je doorloopt tijdens het schrijven van een scriptie. Nu heb ik die blog eens teruggelezen en voor mij zien die fases nog exact hetzelfde! Ik voel mij nu weer zoals ik mij twee jaar geleden voelde! Zowel het schrijven van een hbo- als een wo-scriptie kan ontzettend leuk, zwaar en vermoeiend zijn! 

Verschillen tussen de wo-masterscriptie en de hbo-bachelorscriptie 

De verschillen tussen de twee scripties zijn er beduidend meer en ik zal proberen zo concreet mogelijk te zijn in waar ik het grootste verschil heb ervaren. 

Het indienen van een scriptievoorstel

Bij sommige hbo-scholen is dit ook een standaard procedure, maar bij mijn hbo-opleiding was het destijds niet nodig om een scriptievoorstel in te dienen. Het enige wat wij moesten inleveren was de hoofdvraag en de organisatie waarvoor je die ging oplossen. Als dit werd goedgekeurd, kon je gewoon aan de slag gaan met je scriptie onder behulp van je organisatiebegeleider en de docentbegeleider. Voor mijn wo-masterscriptie was dit een heel ander verhaal. Hier moest ik na 10 weken een uitgebreid scriptievoorstel inleveren met een inleiding, hoofdvraag, deelvragen, theoretisch kader en een eerste opzet voor de methode. Eigenlijk is dit al je halve scriptie. Er moest dus veel werk worden verricht in 10 weken. Ook had ik de pech dat ik er een herkansing voor kreeg, waardoor ik nog eens 2 weken intensief bezig was met dit gedeelte. Voor mij voelde dit soms heel gehaast. Dit terwijl ik op het hbo gewoon alle tijd had om rustig te werken aan het beginstuk. Het nadeel is dat je helemaal geen feedback krijgt op wat je doet, maar mijn docentbegeleider was wel een ervaringsdeskundige op het gebied van scripties, dus hij zorgde er ook voor dat je steeds op de goede richting bleef met je verhaal. Hoewel ik het ook heb meegemaakt dat studiegenoten (ondanks de begeleider van de docent) de plank helemaal missloegen en daardoor een herkansing kregen of de hele scriptie over moesten doen aan het einde van de rit. Het heeft dus zowel voor- als nadelen om een scriptievoorstel in te leveren. 

De opbouw

De opbouw van de scripties is ook wat anders. Waar je op hbo begint met een inleiding, waarin je heel de organisatie beschrijft (van geschiedenis, omvang van de organisatie tot missie en visie) en heel duidelijk en uitgebreid het probleem van de organisatie moet beschrijven, moet je in je wetenschappelijke masterscriptie zo kort en bondig nodig zijn. Daar gooi je de inleiding meer op de wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie van jouw onderzoek en aan welk probleem in de maatschappij het eventueel zou kunnen bijdragen. 

Bij de hbo-scriptie kom na het theoretisch kader, de methode en de resultaten vaak de conclusie, de discussie, de aanbevelingen en het implementatieplan. Terwijl dit bij de wo-masterscriptie vaak stopt bij de conclusie en discussie. Op hbo deed ik voor mijn gevoel extra werk. 

Theorie versus praktijk

Wat hbo heel belangrijk was in het theoretisch kader was dat je refereerde naar best practices. Je zocht een bepaalde theorie die voor jouw concepten in je hoofdvraag werkten, maar moest vervolgens organisaties of situaties zoeken in de praktijk waaruit bleek dat die theorie succesvol was toegepast of echt zou werken. Het theoretisch kader van een hbo-scriptie is veel meer praktijkgericht en hypothesen waren niet relevant. Het komt zelden voor dat je in hbo-scripties met hypothesen werkt. Je probeert aan de hand van de theorie eerder je deelvragen te beantwoorden dan verwachtingen te toetsen. 

Bij de masterscriptie moest ik vooral zoeken naar wetenschappelijke literatuur. Eerdere onderzoeken moesten iets aantonen, zodat jij een hypothese kon opstellen en kan toetsen. De wetenschap moet iets hebben aangetoond, zodat jij hierop voort kunt bouwen met jouw onderzoek. Dit hoeft niet per sé in de praktijk zijn getoetst, als het maar wetenschappelijk significant is of als er maar een theorie over is. De toepassing in de praktijk is hier minder relevant en wordt zelden benoemd. 

Werken in scriptiegroepen versus privé begeleiding

Mijn hbo-scriptie maakte ik volledig zelfstandig. Er rustte een grote verantwoordelijkheid op mijn schouders om een goed onderzoek af te leveren waar zowel de school als de organisatie waar ik het voor uitvoerde tevreden mee zou zijn. Ik hoefde niet te overleggen met studiegenoten en had ook geen groepsbijeenkomsten. Als ik vragen had, was dit één op één met mijn docentbegeleider en verder sprak ik eigenlijk niemand die ik niet hoefde te spreken. 

Bij mijn masterscriptie is het gebruikelijk dat een begeleider meer dan één student heeft en vaak hebben die studenten ook allemaal hetzelfde onderwerp, daarom hebben we wekelijkse bijeenkomsten waarin we elkaar feedback geven op elkaar stukken, problemen aan elkaar voorleggen en met elkaar overleggen. Voor mij voelde dit aan de ene kant als wat minder luxe, want ik had geen privébegeleider voor mezelf. Aan de andere kant is het ook leerzaam, omdat je ook weer kunt leren van de feedback en problemen van anderen. Ook deze vormen hebben weer beide hun voor- en nadelen, hoewel ik meer tevreden ben over de vorm die op het hbo werd gehanteerd, omdat ik naar mijn gevoel toch net wat meer aandacht kreeg daar. 

Wel of geen onderzoek binnen een organisatie

Voor het hbo is het simpel: je hebt bijna altijd een organisatie nodig om een onderzoek voor uit te voeren om je scriptie te kunnen schrijven. Dit is vaak gekoppeld aan een probleemstelling waar de organisatie tegenaan loopt of aan een proces dat zij op een bepaalde manier willen optimaliseren, zonder te weten hoe dit moet. Dan hebben ze de hulp van een hbo-afstudeerder nodig! Organisaties zijn essentieel om een goede en praktische scriptie te kunnen schrijven en meestal kom je ook tot hele praktische conclusies en adviezen na je onderzoek. Vaak hebben de organisaties ook concreet iets aan de resultaten van een hbo-scriptie en kunnen ze het makkelijk toepassen.

Bij de masterscriptie is het meer vrijblijvend of je onderzoek doet in een organisatie. De meeste studenten kiezen ervoor om een secundaire dataset te gebruiken of om zelf hun data te verzamelen die niet per se in een organisatie verzameld te hoeven worden, maar ook op random plaatsen kan worden verworven, zoals op straat, via Facebook of via het een evenement. Het gebeurt wel dat studenten hun data binnen een organisatie verzamelen, maar vaak gaat het dan puur om de data. De resultaten die eruit komen zijn voor een organisatie vaak lastiger om praktisch toe te passen, omdat het vaak alleen iets zegt over de organisatie zelf, maar niet over een praktijksituatie. De resultaten zijn voor een organisatie meer theoretisch en minder concreet te vertalen naar hun dagelijkse routines. 

Implementatieplan versus implicaties voor de praktijk en beleid 

Toen mijn hbo-scriptie af was, moest ik nog een implementatieplan maken voor de organisatie op basis van mijn conclusies en aanbevelingen. Een implementatieplan houdt in dat je een stapsgewijs plan maakt over hoe de organisatie het beste jouw aanbevelingen kan toepassen, hoe veel tijd en geld dit kost, wie daar verantwoordelijk voor is, wat er voor nodig is etc. Je geeft heel gedetailleerd weer hoe een organisatie jouw adviezen kunt opvolgen. Omdat de hbo-scriptie een stuk praktischer is gericht dan een wo-scriptie, is het van belang dat jouw conclusies en aanbevelingen toe te passen zijn in de praktijk. Ik weet nog dat ik best veel tijd kwijt was aan dit implementatieplan en ik vond het ook veel gedoe, aangezien de organisatie het nooit letterlijk zal opvolgen. Het is slechts een indicatie voor hen. 

Voor mijn masterscriptie is zo'n implementatieplan helemaal niet aan de orde en doe je ook geen aanbevelingen voor de praktijk. Je geeft implicaties voor de praktijk en voor beleidsmakers op basis van jouw uitkomsten. Het verschil hierin zit in het feit dat je suggesties doet voor beleid, bepaalde groeperingen of voor toekomstig onderzoek. Je geeft niet zo zeer een stappenplan van: dit moet je doen en dat is ervoor nodig. Het blijft wat meer zweverig en vaak is de implicatie dat er iets moet veranderen of dat er meer onderzoek nodig is. 

De beoordeling

Een scriptie op het hbo werd bij mij heel anders beoordeel dan op de universiteit. Heel logisch natuurlijk dat er andere criteria zijn, maar daar doel ik niet op. Ik doel op het feit dat op het hbo mijn docentbegeleider niets te maken had met mijn beoordeling. Hij begeleidde mij alleen, gaf mij steeds feedback op mijn concepten en dacht met mij mee op verschillende gebieden. De beoordeling van de scriptie zelf werd door twee docenten gedaan die niets te maken hadden met mijn scriptie en dus geheel onafhankelijk waren. Mijn docentbegeleider had hier geen aandeel in, omdat hij zo onpartijdig mogelijk moest blijven.

Op de universiteit vind ik het beoordelingssysteem maar krom en oneerlijk. Mijn scriptiebegeleider is de eerste beoordelaar en de tweede beoordelaar is een onafhankelijk persoon. De eerste beoordelaar heeft je begeleid, maar beoordeelt je ook. Deze heeft dus veel meer informatie over jouw proces en is dus partijdig (of juist niet, als je totaal geen goede band had met je begeleider). Je begeleider kan je dus voortrekken, maar ook heel erg benadelen. De tweede beoordelaar zou hierbij dan de objectieve factor moeten zijn om bias onder de eerste beoordelaar te voorkomen, maar dan vind ik dat de functie van de eerste beoordelaar in het niet valt. In mijn ogen zou dan mijn scriptiebegeleider ook onafhankelijk moeten zijn en zou er een andere eerste lezer ingeschakeld moeten worden. De scriptiebegeleider kan dan misschien wel het recht hebben om jouw scriptie te verdedigen of onduidelijkheden aan te vullen, maar heeft zelf geen aandeel in de beoordeling. Helaas is dat op de universiteit niet zo en daar baal ik wel van, aangezien het voor mij niet heel voordelig heeft uitgepakt. 

Heb jij ooit een scriptie moeten schrijven?